Kadın sıhhati, her geçen gün daha fazla dikkat çeken bir bahis olsa da, bayanlara mahsus sıhhat sıkıntıları, çoklukla göz arkası edilen ve daha az konuşulan bir alandır.
Kadınların beden yapısı, hormonal farklılıkları ve üreme sistemi, birçok hastalığın sırf bayanlarda görülmesine neden olabilir.
Bu hastalıklar, çoklukla özel bir tedavi ve izlem gerektirir; zira erkeklerde ya hiç görülmez ya da çok daha farklı seyreder.
Kadınların karşılaştığı bu sıhhat problemleri, genetik, çevresel ve hormonel faktörlerden kaynaklanabilir ve vaktinde teşhis edilmediğinde önemli sıhhat problemlerine yol açabilir.
Bu yazımızda, sırf bayanlarda görülen sıhhat meselelerini, nedenlerini, belirtilerini ayrıntılı bir halde derledik.
TURNER SENDROMU
Turner sendromu, bir X kromozomunun eksikliği yahut hasarı sonucu meydana gelir.
Bu genetik bozukluk, sırf bayanlarda görülür.
Normalde bayanlar XX kromozomlarına sahipken, Turner sendromu olan bireyler tek bir X kromozomuna sahip olabilir.
Belirtileri; boy kısalığı, yumurtalıkların işlevsizliği ve kısırlık, geniş boyun, düşük saç çizgisi, kalp, böbrek meseleleri, zihinsel gelişim geriliği (genellikle hafif).
Tedavi: Büyüme hormonu tedavisi, östrojen ve progesteron tedavisi (menstruasyonu başlatmak için), tertipli sıhhat izlemeleri (özellikle kalp ve böbrek sıkıntıları için).
POLİKİSTİK OVER SENDROMU (PCOS)
Polikistik over sendromu, yumurtalıkların olağandan fazla sayıda küçük kist içerdiği, hormonal dengesizlikle karakterize bir durumdur.
PCOS, bayanlarda sık görülen bir üreme bozukluğudur ve çoklukla hormon dengesizliği ile bağlıdır.
Belirtileri; adet düzensizlikleri (adetin olmaması yahut çok kanama) çok tüylenme (yüz, karın, sırt) obezite ve kilo alma saç dökülmesi kısırlık (yumurtlama bozukluğu).
Tedavi: Hormon tedavisi (doğum denetim hapları), insülin hassaslığını artırıcı ilaçlar (metformin), kilo idaresi, tüp bebek tedavisi.
ENDOMETRİOZİS
Endometriozis, rahim iç duvarı dokusunun (endometrium) rahim dışında büyümesi sonucu ortaya çıkar.
Bu hastalık, adet döngüsündeki olağan değişiklikler nedeniyle, rahim dışında büyüyen dokunun ağrıya, iltihaplanmaya ve bazen kısırlığa yol açmasına neden olur.
Belirtileri; şiddetli adet ağrıları pelvik ağrı cinsel münasebet sırasında ağrı kısırlık idrar yaparken yahut bağırsak hareketlerinde ağrı.
Tedavi: İlaç tedavileri (ağrı kesiciler, hormon tedavileri), laparoskopik cerrahi (dokuların çıkarılması), tüp bebek tedavisi (kısırlık tedavisi).
OVARİAN KANSERİ
Ovarian kanseri, bayan üreme sisteminin en tehlikeli kanser cinslerinden biridir.
Erken evrelerde belirti vermediği için sıklıkla geç teşhis edilir.
Belirtleri; karnın alt kısmında şişkinlik karın ağrısı iştah kaybı sık idrara çıkma vajinal kanama.
Tedavi: Cerrahi müdahale (yumurtalıkların çıkarılması), kemoterapi, radyoterapi.
SİSTEMİK LUPUS ERİTEMATOZUS (SLE)
Lupus, bağışıklık sisteminin bedenin sağlıklı dokularına saldırdığı otoimmün bir hastalıktır.
Kadınlarda erkeklere nazaran çok daha yaygın görülür.
Belirtileri; yüzde kelebek formunda döküntü eklem ağrıları yorgunluk böbrek, kalp ve akciğerlerde hasar.
Tedavi: İmmünosupresif ilaçlar, anti-inflamatuar tedavi, steroidler.
MÜLLERİAN AJANAZİSİ (MÜLLERİAN DUKTUS ANOMALİSİ)
Müllerian ajanazisi, bayan üreme organlarının olağan gelişim eksiklikleriyle karakterize bir hastalıktır.
Bu durum, rahim, vajina ve fallop tüplerinin tam olarak gelişmemesi sonucu ortaya çıkar.
Belirtileri; adet görmeme yahut adet düzensizliği kısırlık vajinal yapı bozuklukları cinsel münasebet sırasında ağrı.
Tedavi: Cerrahi müdahale (rahim yahut vajinal yapıların düzeltilmesi), tüp bebek tedavisi (kısırlık tedavisi).
VAJİNAL ATROFİ
Vajinal atrofi, östrojen düzeylerinin düşmesiyle vajinada kuruluk, incelme ve elastikiyet kaybı meydana gelir.
Bu durum, menopoz devri ve birtakım tedavilerde yaygın olarak görülür.
Belirtileri; vajinal kuruluk cinsel ilgi sırasında ağrı sık idrara çıkma vajinal enfeksiyonlara yatkınlık.
Tedavi: Östrojen tedavisi (topikal yahut sistemik), su bazlı lubrikantlar, vajinal nemlendiriciler.
X FARGİLE SENDROMU
X fragil sendromu, genetik bir hastalıktır ve çoklukla erkeklerde daha barizdir.
Ancak bayanlar da taşıyıcı olabilir ve daha hafif belirtiler gösterebilir.
Bu hastalık, zihinsel geriliğe yol açabilir ve toplumsal marifetlerde zorluklar yaratabilir.
Belirtileri; lisan gelişiminde gecikme, zihinsel gerilik (özellikle erkeklerde belirgindir), davranışsal değişiklikler (sosyal zorluklar, kaygı).
Tedavi: Eğitim ve davranış terapileri, ruhsal takviye, konuşma terapisi.
