Menopozun çoğunlukla bir bitişi çağrıştırdığını ve hatta kadınlık duygusuyla vedalaşmak olarak algılanabildiğini biliyorum. Ama ya hiç de öyle olmadığını söylersem? Menopoz, bir yas dönemi ve bir kayıp değil. Bedenimizin yıllarca sürdürdüğü sağlıklı olağan akışın yine son derece sağlıklı bir parçası. Menopoz doğurganlığın sona erişi evet ama kadın olmanın ve hazzın değil. Hatta inanır mısınız her şey daha yeni başlıyor bile olabilir.
Menopoz sonrası cinsel yaşamı olumsuz etkileyen ya da bitiren şey, vazgeçme duygusudur. Elbette hormonal çalkalanma ve değişimlerin etkisini yatak odamızda da hissederiz. Ancak kabullenme halini yenilenme hali takip edebilir. Hastalarımda yarattığımız farkındalık sonrası hep şunu söylüyorlar; seksin tadını daha çok çıkarır bile olduk.
Hepinizin bildiğinizi umut ettiğim üzere menopoz, âdetten kesilmek ve doğurganlığın sona ermesi anlamına gelir. Fakat son yıllarda dünyada menopozu geciktirici çok sayıda ilaçtan söz ediliyor. Kulaktan dolma bilgilerle bunları edinmemeniz ve jinekoloğunuza muayene olmanız sonrası eğer o gerek görürse ilaç kullanmanızı tavsiye ederim. Maalesef bitkisel formüller ve rastgele kullanılan ilaçlar nedeniyle ters reaksiyona maruz kalmış kadın hastalarımız azımsanmayacak kadar fazla. Sağlıklı bir yaşam şekli ve eğer verilmişse düzenli ilaç kullanımı ve genel sağlığa da dikkat ederek hastalıklara karşı korunaklı olma, menopoz yaşını ileriye atmaya yardımcı oluyor. Ancak bu menopoz geciktirme durumunun da sonsuza dek süremeyeceğini ve kaçınılmaz hatta kaçınılması da gerekmeyen sonun bu olduğunu kabullenmeliyiz.
Menopoz, kadında yumurtalıktaki yumurtaların aktivitelerinin tamamen bitmesi sonucunda adet kanamalarının da bitmesidir. Bir kadına menopoza girdiğini söyleyebilmemiz için en az 1 yılı kanamasız geçirmesi gerekir. Son yıllara kadar menopoz yaşı 51-52 iken artık Türkiye’de ve dünyada bu yaş 50’nin altına düşmüş hatta artık 48-46 diyoruz. Bu da kulağa ürkütücü geliyor tabii.
Menopoza giriş yani biyolojik saatin yavaşlaması sürecini anlatmadan önce bu sürecin saptanması aşamasında neler yapıldığını hatırlatmak istiyorum.
Menopoz teşhisi sürecinde bu testlerin yapılması önemlidir:
- Kan sayımı, idrar testi
- Kan yağları (total kolesterol, HDL ve LDL kolesterol, trigliserid)
- Karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri (ALT, AST, üre, kreatinin)
- Kandaki Kalp belirteçleri (CRP, homosistein)
- TSH, st3 st4: Guatr testleri
- Smear testi
- Mamografi
- Ultrason
- Kemik yoğunluk ölçümü
Normal menopoz döneminin dışında bir de beklenmeyen yaşlarda gelişen ve şüphelenildiğinde mutlaka bir uzmana başvurulması gereken ‘erken menopoz’ vardır ki kesinlikle tıbbı ve acil vakadır, dikkatinizi ister.
Menopoza giriş yaşımızı seçemeyiz. İlk âdet, gebelik, doğum, emzirme, korunma yöntemleri, eğitim gibi değişkenler bunu belirlemez. Sigaranın hızlandırdığı, alkolünse geciktirdiği bilinir. Ve maalesef annesi menopoza erken giren kadınların da ortalama o dönemlerde menopoza girmesi beklenir. Gebe kalmış ve doğum yapmış kadınların da menopoz yaşı ise diğerlerine nazaran daha geç gelir. Ancak ne zaman gelirse gelsin, cinsel yaşamın sonunu getirecek bir olgu değildir.
Menopoz sonrası pek çok kadında, korunma hassasiyetinin azalması ve gebe kalma kaygısının ortadan kalkması nedeniyle cinsel hazzın daha hissedilir hale geldiğini söylemeliyim. Yeter ki hazza odaklanın. Odağınıza aldığınız şey, bitip gidenler değil, kalanlar ve hala sizin olanlar olursa daha ateşli, daha özgür sevişmeler yaşamanız işten bile değil.
Üstelik sevişme takviminizden çıkardığınız ortalama bir hafta, takviminize yeniden eklenir. İstediğiniz zaman ve istediğiniz kadar sevişebilir, unu eleyip eleğini asma duygusunu “bir daha mı geleceğiz dünyaya”yla değiştirebilirsiniz. Menopoz sonrası deneyimleriniz, kesinlikle en az eskisi kadar iyi olabilir. Bunu unutmadan ama bu dahil her şeyi unutarak sevişin, olur mu?
Doç. Dr. Gökçen Erdoğan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı, Cinsel Terapist
