Ağrı, insanlık tarihinin en eski rahatsızlıklarından biri.
Ancak tüm ağrılar tıpkı değildir.
Ağrının bir çok tipi, farklı nedenleri ve farklı tedavi formülleri bulunmaktadır.
Bunlar birincil ve ikincil ağrı olarak kategorilenmiştir.
Fakat bu kategorilerde bulunmayan birtakım ağrı tipleri vardır.
Bunlardan biri de halk ortasında “delirten ağrı” olarak bilinen trigeminal nevralji (TN).
Bu hastalık, yüzde şiddetli, ani ve dayanılmaz ağrılara yol açarak ömür kalitesini önemli biçimde düşürebiliyor.
TRİGEMİNAL NEVRALJİ NEDİR
Trigeminal nevralji, trigeminal hudut ismi verilen ve yüzün hissiyatını sağlayan hududu etkileyen kronik bir ağrı bozukluğudur.
Genellikle tek taraflı olarak görülen ağrılar ani, elektrik çarpması yahut bıçak saplanması üzere hissedilir. Ağrı genelde birkaç saniye sürse de iki dakikaya kadar uzayabilir ve gün içinde tekraren tekrarlayabilir.
KADINLARDA DAHA YAYGIN
Özellikle yüz yıkama, diş fırçalama, yemek yeme üzere kolay temaslar yahut rüzgar üzere dış etkenler bile ağrıyı tetikleyebilir.
Hastalığın ileri etaplarında ağrılar daha uzun ve sık hale gelebilir; kimi hastalarda daima bir ağrıya dönüşebilir. Trigeminal nevralji, 50 yaş üzeri bireylerde daha sık görülmekle birlikte her yaşta ortaya çıkabilir. Bayanlarda ise erkeklere oranla daha yaygındır.
TRİGEMİNAL SİNİRLER
Oftalmik kol (üst bölge): Alın, baş ve göz etrafı hissiyatını sağlar.
Maksiller kısım (orta bölge): Yanak, üst çene, üst dişler ve burun kenarlarını tesirler.
Mandibular kısım (alt bölge): Alt çene, alt dişler ve dudakların hissiyatından sorumludur.
En sık orta ve alt kolda görülen ağrı, nadiren her iki tarafı etkileyebilir.
TÜRLERİ VE NEDENLERİ
Hastalık üç farklı formda sınıflandırılır:
Klasik trigeminal nevralji: Çoklukla bir kan damarının trigeminal sona baskı yapmasıyla ortaya çıkar.
Sekonder trigeminal nevralji: Multipl skleroz, tümör üzere altta yatan bir hastalığa bağlı olarak gelişir.
İdiyopatik trigeminal nevralji: Nedeni belirlenemeyen durumları tabir eder.
TEŞHİS VE TEDAVİSİ
Hastalığın tanısı çoklukla kişinin tıbbi geçmişi, nörolojik muayene ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ile konulur.
Tedavide ise öncelikle ilaçlar tercih edilir:
Antikonvülzan ilaçlar: Ağrı sinyallerini bloke etmek için kullanılır.
Cerrahi usuller: İlaçlar etkisiz kalırsa sona yapılan baskıyı azaltmak yahut ağrı sinyallerini kesmek emeliyle cerrahi müdahaleler uygulanabilir.
TRİGEMİNAL NEVRALJİ’DE SON GELİŞMELER
ABD Ulusal Sıhhat Enstitüsü’ne bağlı bilim insanları, trigeminal nevraljinin nedenlerini ve daha tesirli tedavi sistemlerini araştırmaya devam ediyor.
Özellikle non-opioid tedaviler ve immün terapiler, hastalığın idaresinde yeni umutlar sunuyor.
Trigeminal nevralji, yanlışsız tedavi yollarıyla yönetilebilir bir hastalık. Erken teşhis ve uygun tedavi, hastaların ömür kalitesini büyük ölçüde artırabilir.
Eğer yüzde birdenbire başlayan ve tekrarlayan ağrılar yaşıyorsanız bir sıhhat uzmanına başvurmanız kıymetlidir.
