Almanya Helmholtz Munich Akıllı Biyoteknolojiler Enstitüsü Yöneticisi Prof. Dr. Ali Ertürk, dünyada ses getiren yeni bir araştırmaya daha imza attı. Prof. Dr. Ertürk ve takımının yürüttüğü araştırma ile dünyada birinci kere koronavirüsün insan bedenine girmek için kullandığı spike proteininin, kafatasındaki ‘gizli geçitlerde’ biriktiği ve beyne sızmak için bu geçitleri kullanarak beyin yüzeyine yerleşebildiği gösterildi. Prof. Dr. Ertürk, Covid-19’dan hayatını kaybeden 50’den fazla insanın beyin dokusu ve onlarca uzamış Covid-19 hastasından alınan beyin sıvılarının incelenmesiyle değerli bulgular elde ettikleri çalışmasının ayrıntılarını anlattı. Prof. Dr. Ertürk, ayrıca kendi geliştirdiği özel teknik sayesinde, göğüslü bir hayvan olan deney faresinin tüm bedenini ‘şeffaflaştırıp’ dijital haritalandırmasını yaparak, virüsün bedeninin nerelerine kadar yerleştiğini de görsel olarak ortaya koydu.
Ekibiyle geliştirdiği ‘DISCO Transparency’ isimli özel tekniği ile göğüslü bir hayvan olan deney faresinin tamamı ile kalp, göz, pankreas üzere birtakım insan organ ve dokularını şeffaflaştırıp, dijital olarak haritalandırmayı başaran, ‘dijital biyopsi’ kavramını literatüre sokarak tıp dünyasında çığır açan Prof. Dr. Ali Ertürk, ses getiren yeni bir araştırmaya daha imza attı. Almanya’nın Münih eyaletinde, Ludwig Maximillian’s Üniversitesi Helmholtz Doku Mühendisliği ve Rejeneratif Tıp Enstitüsü Yöneticisi olarak çalışmalarını yürüten Genetik ve Nörobilim Uzmanı Prof. Dr. Ertürk ve grubu, evvel kafatasının yalnızca beyni koruyan sert bir kask olmadığını, beynin yaşayan bir modülü olduğunu gösterdi. Kafatası ile beyin ortasında yer alan ‘gizli geçitlerde’ bulunan yüzbinlerce savunma hücresinin, aniden beyne girebildiğini keşfeden Prof. Dr. Ertürk’ün araştırması, geçtiğimiz yıl dünyanın en saygın bilim mecmualarından Cell’de yayınlandı. Prof. Dr. Ertürk, koronavirüsün, bu mekanizmayı kullanarak beyne sızabileceği hipotezinden hareketle yeni bir çalışma daha başlattı ve bunun için yüzlerce hastanın verisi incelendi. Uzamış Covid (Long Covid) hastaları ile uzamış Covid yaşamayan hastaların beyin sıvılarından alınan örnekler karşılaştırıldı, Covid’den ölen onlarca hastanın kadavrası, kafatası ve beyin örnekleri DISCO Transparency yoluyla dijitalleştirilerek incelendi. Geçtiğimiz hafta Cell Host & Microbe mecmuasında yayınlanan araştırma, ürkütücü bir gerçeği ortaya çıkardı. Koronavirüsün insan hücresine girebilmek için kullandığı spike proteinleri, kafatasındaki bu saklı geçitlerde ‘çöp gibi’ birikiyor, hatta yıllarca burada gizlenerek beyin yüzeyine sızabiliyor.
VİRÜSÜN BEDENDEKİ FOTOĞRAFINI ÇEKTİ
Helmholtz Enstitüsü’ndeki laboratuvarlarının kapılarını Demirören Haber Ajansı’na açan ve yeni araştırmanın ayrıntılarını birinci defa DHA’ya anlatan Prof. Dr. Ertürk, virüsün spike proteininin, hastalık atlatılsa bile yıllarca beynin hami katmanlarında, kafatası kemik iliğinde kalabildiğini vurguladı. Ertürk ayrıyeten DISCO Transparency tekniği ile virüsün bedende nerelere yerleştiğini en ince detayına kadar fareler üzerinde göstermeyi başardı. Üç boyutlu haritalandırma sayesinde Wuhan’da birinci çıkan orjinal virüsün yalnızca akciğerlere yerleştiği, daha sonraki varyantların ise mideden kalbe, akciğerden böbreklere, hatta testis ve yumurtalıklara kadar neredeyse her organa yerleşebildiği görsel olarak da ortaya konuldu. İnfluenza yani grip virüsü yalnızca akciğere yerleşirken koronavirüsün neredeyse tüm bedene yayıldığını kaydeden Prof. Dr. Ertürk, Covid’in yalnızca beyin ve kalp hastalıklarını değil, böbrek, karaciğer üzere diğer organları da etkileyen pek çok hastalığın artmasına da yol açacağını vurguladı.
UZAMIŞ KOVİD’İN SIRRI, ÇÖP ÜZERE BİRİKEN PROTEİNLER
Prof. Dr. Ertürk, şunları söyledi: “Kafatasını bu vakte kadar daima bir kasket üzere, yalnızca beyni koruyan bir vazifesi olduğu düşünülüyordu. Bu mevzudaki birinci çalışmamızda bunun bu türlü olmadığını, kafatasının beynin yaşayan bir modülü olduğunu gösterdik. Zira kafatasında küçük küçük kapılar var. Kafatasındaki hücreleri beyne bağlayan kapılar. Bunu şeffaflık ve üç boyutlu taramalar sayesinde gösterdik. Bu araştırmamız Cell mecmuasında yayınlanmıştı. Bu çalışmanın akabinde bu kapıların diğer hastalıklarda da tesirli olup olmayacağını araştırmak istedik. Bilhassa koronavirüsü merak ettik. Sanki oralarda toplanıp beyne girebiliyor mu diye bir hipotezi araştırmaya başladık. Yüzlerce hastanın verisi ile çalıştık. 50’nin üzerinde Covid sonrası hayatını kaybetmiş hastanın kadavrasında kafatasını inceledik. 60’a yakın hala hayatta olan Long Covid (uzamış Covid) hastası ile uzamış Covid yaşamayan hastalara nazaran bu cins inflamasyon ve nöronlara ziyan veren proteinlerin arttığını fark ettik. Bu çalışma hakikaten kıymetli zira koronavirüsün spike proteininin bedende bu kadar uzun mühlet kaldığı bilinmiyordu, bunu kesin olarak kanıtlamış olduk. Long Covid dediğimiz korona sonrası oluşan hastalıkların tahminen de yüzde yüzünün bedende artmış, çöp üzere etrafta kalan proteinler nedeniyle oluştuğunu gösterdik.”
‘YILLARCA YOK OLMAYIP SAKLANMASI ÜRKÜTÜCÜ’
Prof. Dr. Ertürk, “İşin ürkütücü kısmı, buralardaki spike proteinler yok olmuyor. Yıllar boyunca kafatasının o bölgelerinde gizli duruyor ve beyne geçiş yapabiliyorlar. Beyne geçtikleri vakit da hem inflamasyon hem de damar bozukluklarına, parçalanmalarına neden oluyor. Bu da ne demek? Beynin sağlıklı halini (bağışıklığını) aşağı çekiyor. Beynin dış kısmı, korteks dediğimiz bölgenin, iç kısımlarına nazaran daha çok etkilendiğini gördük. Zira kafatasına daha yakın bu bölge. Beyin yüzeyi bizim fikrimizi, hafızamızı, karakterimizi, birçok şey denetim eden bölgelerin olduğu bir yer. Bu tesir hem yeni nörolojik hastalıkların sıfırdan ortaya çıkmasına neden olabilir hem de var olan yatkınlıkları tetikleyebilir. Alzheimer, Parkinson üzere nörodejeneratif hastalıklarla depresyon, şizofreni üzere nöropsikiyatrik hastalıklarda artış yaşanabilir” diye konuştu.
‘UZAMIŞ COVİD’İN, PANDEMİDEN DAHA BÜYÜK ETKİSİ OLABİLİR’
